Duivenpost in geheimschrift
Jos van den Broek
Door het beleg door de Spanjaarden waren de Leidenaars zo uitgehongerd, dat ze zelfs honden, katten en ratten aten. En duiven. Ook Willem Cornelisz. Speelman offerde zijn eigen duiven op; overigens niet door ze op te eten maar door ze onbaatzuchtig aan te bieden aan het stadsbestuur.
Dankzij zijn postduiven kon het Leidse stadsbestuur namelijk in briefcontact blijven met prins Prins Willem van Oranje in Delft. Op 28 september 1574 arriveerde de eerste brief die geuzenleider Louis de Boisot had gestuurd. De volgende dag kwam de tweede brief, met de blijde boodschap dat de Watergeuzen in aantocht waren. De dijken rondom de stad waren doorgestoken en de Spanjaarden vluchtten voor het wassende water. De stad was gered. Op zondag 3 oktober 1574 kwamen de Watergeuzen met haring en wittebrood de stad binnen.
Zonder de duivenpost zou Leiden niet hebben geweten dat de redding nabij was en zou burgemeester Pieter van der Werf zich wellicht hebben overgegeven. De duiven van Willem Cornelisz. Speelman waren dus van groot belang voor Leidens ontzet. Op 3 oktober 1578 ondertekende stadssecretaris Jan van Hout daarom namens de stad Leiden een oorkonde waarbij aan Willem Cornelisz. het recht werd toegekend zich voortaan ‘Van Duyvenbode’ te noemen. Bovendien kreeg hij het recht een familiewapen te voeren.
De tekst van de duivenpost anno 1574 was opgesteld in geheimschrift, en is voor het nageslacht bewaard gebleven. Aan de Leidenaars anno 2024 de opdracht de tekst te ontcijferen.
BEGIN BERICHT: 1 – 8 – 9 – 10 – 1 – 11 – 21 – 9 – 12 – 15 – X – 17 – 14 – 11 – 3 – X – 4 – 21 – 21 – 12 – 15 – 20 – 26 – 3 – 21 – 6 – X – 16 – 21 – 12 – 15 – X – 18 – 11 – 21 – 6 – 11 – 9 – 19 – 0 – 5 – 7 – X – 25 – 21 – 7 – 21 – 19 – X – 19 – 21 – 14 – 12 – 22 – 21 – X – 20 – 8 – 15 – 21 – 6 – 19 – 21 – 14 – 3 – 21 – 9 – X – 20 – 11 – 15 – 15 – 21 – 25 – 6 – 13 – 13 – 1 – X – 16 – 11 – 21 – 15 – 21 – 6 – 0 – 18 – 8 – 9 – 0 – 1 – 21 – 6 – 0 – 20 – 21 – 6 – 4 – X – 24 – 14 – 15 – 12 – 16 – 13 – 15 – 0 – 23 – 21 – 15 – 0 – 10 – 7 – 8 – 16 – 12 – 15 – 14 – 10 – X – 15 – 8 – 16 – 15 – 13 – 21 – X – 24 – 13 – 9 – 19 – 21 – 6 – X – 13 – 9 – 15 – 3 – 21 – 15 – X – 13 – 16 – 15 – 13 – 2 – 24 – 15 – X – 1 – 6 – 11 – 21 – 0 – 13 – 2 – 15 – 13 – 25 – 21 – 6 – 0 – 18 – 21 – 6 – 21 – 21 – 9 – 11 – 19 – 11 – 9 – 19 – X – 20 – 8 – 6 – 21 – 9 – 23 – 8 – 6 – 10 – 15 – X – 7 – 14 – 9 – 8 – 16 – 8 – 6 – 10 – X – 10 – 13 – 6 – 8 – 8 – 7 – X – 18 – 14 – 14 – 6 – 20 – 21 – 6 – 10 – X – 23 – 11 – 9 – 11 – 10 – 13 – 6 – 8 – 8 – 7 – X – 6 – 21 – 18 – 21 – 11 – 7 – 7 – 7 – 21 – X – 18 – 8 – 7 – 1 – 21 – 3 – X – 7 – 13 – 14 – 11 – 12 – 0 – 1 – 21 – 0 – 25 – 13 – 11 – 12 – 13 – 15 – X – 22 – 8 – 9 – 0 – 18 – 8 – 9 – 0 – 24 – 13 – 14 – 15 – X – 22 – 8 – 9 – 0 – 18 – 8 – 9 – 0 – 1 – 21 – 6 – 0 – 1 – 13 – 21 – 12 – X – 16 – 13 – 12 – 15 – 1 – 14 – 11 – 4 – X – 23 – 8 – 19 – 1 – 8 – 7 – 21 – 9 – 8 – 0 – 23 – 13 – 13 – 9 – 12 – X – 20 – 11 – 7 – 7 – 21 – 23 – 0 – 18 – 8 – 9 – 0 – 13 – 6 – 8 – 9 – 22 – 21 – EINDE BERICHT
Wat staat hier onder?
23 – 1 – 7 – 5 – 5 – 11 – 18 – X – 23 – 23 – 5 – 5 – 11 – 18
18 – 11 – 21 – 6 – 24 – 13 – 9 – 1 – 21 – 6 – 1 – 18 – 26 – 4 – 15 – 11 – 19 – X – 22 – 8 – 8 – 6 – X – 7 – 21 – 11 – 1 – 21 – 9 – 12 – X – 19 – 9 – 15 – 3 – 21 – 15
Oplossing:
MDLXXIV MMXXIV
VIERHONDERDVIJFTIG JAAR
LEIDENS ONTZET